FRITZ de BROUCKÈRE
EN HET BREMHUIS TE KNOKKE

Toen Fritz de Brouckère zijn zomerverblijf  ‘Bremhuis’ liet bouwen  in 1910 hadden schilders en dichters reeds twee decennia eerder de weg naar  Knokke gevonden. De zandweg midden de duinen was reeds de Lippenslaan geworden met tal van hotels en villa’s.  Het landbouwdorp was sedert 1888 bereikbaar via de stoomtram vanuit Brugge en had verbinding met de badplaats Heist.

Het dorp met de schilderachtige Kerkstraat bestond nog en het hinterland met de Graaf Jansdijk was nog een ongeschonden gebied, aantrekkelijk, rustig en pittoresk.

Fritz de Brouckère werd geboren te Roeselare op 30 juni 1879 als zoon van Paul en Louise Streel. Op vrij jonge leeftijd verloor hij zijn vader die door een trein werd verpletterd toen hij een spoorwegarbeider wilde redden. De ontredderde weduwe en haar zoon trokken met een gouvernante naar Brussel.

Gedurende zijn studies leidde hij een zwierig studentenleven. Hij had  een ruime vriendenkring. Hij was zot van muziek en opera en had er een eigen loge.

In 1902, op 23-jarige leeftijd,  nam hij de boot naar Londen; daar snoof hij de speciale stadssfeer op en bezocht er verscheidene historische gebouwen en musea. Hij zette zijn reis verder per schip langs Portugal, Spanje en via de Middellandse Zee naar Italië met bestemming Tunesië.

Aangetrokken door de kunst bezocht hij te Brussel regelmatig de ateliers van Ernest Blanc-Garin. Hij legde zich toe op schilderen en tekenen in de stijl van toen. Naast het traditionele werk bekwaamde hij zich in satirische tekeningen, en symbolistische doeken en aquarellen.

Blanc-Garin bracht hem ook het portretschilderen bij dat hij aanwendde in zijn karikaturen.   Hij zou echter nooit tentoonstellen. Het schilderen was voor hem de ontdekking van de natuur en zijn vele elementen. Hij hield van het plein- air schilderen te Knokke dat volledig tot uiting kwam in zijn strand- en duinschilderijen.

In 1905 verloofde hij zich met Adrienne de Rycker en op 6 mei van het volgende jaar treden zij in het huwelijk. Het echtpaar  vestigde zich in de villa ‘Ons Nest’ in De Haan.

Op 23 maart 1907 werd hun eerste dochter Marie-Louise geboren.  Hun tweede dochter Anita zag het levenslicht op 27  april 1911. Ondertussen woonden ze reeds sedert 1910 te Knokke.

Het ‘Bremhuis’ lag vlak  achter de Graaf Jansdijk  tussen Knokke-Dorp en de wijk Het Kalf.

De Brouckère koos bewust voor deze locatie te Knokke. Het was een afgelegen gebied met een uniek zicht op de polders. Aan de horizon zag hij de torens van St. Anna-ter –Muiden, Sluis, Westkapelle en Lissewege.  Ten noorden lag de Graaf Jansdijk en in het oosten de veel oudere Keuveldijk die afboog tot bij de Isabellavaart.

Zijn onmiddellijk buur, de familie VanderLinden, woonde in een stijlvolle villa met de toepasselijk naam ‘Ter Linden’.

Ondertussen had Knokke reeds zijn eerste stappen gezet op toeristisch vlak. Daar had Fritz geen last van. Vanuit het ‘Bremhuis trok hij de velden in. Hij ontdekte er de weidse hemel boven de Zwinvlakte, het heldere licht over de paarse wilde bloemen, de goudgele stranden en duinen.

De Brouckère hield van het blauwgroene land met het wazig licht aan de gezichtseinders en met de eenzame torens van de omliggende polderdorpen.

Hij genoot van de mildheid van de herfst, de waaiende wind over het helmgras en de prachtige luchtpartijen.

Als schilder vond  hij er ook de plotse stilte die uit de hemel viel, het moment waarop hij zijn inspiratie vond om het thema op doek te borstelen.

Dichtbij  het ‘Bremhuis’ schilderde Fritz de gekapte tronken in de drassige velden, de korenschoven die in lange rijen stonden op de droge velden. Hij kon dit alles, een paradijs van kleuren,  terugvinden  op wandelafstand van zijn huis en atelier.

Ook was er de weelde, de schilderachtige lage huisjes langs de dijk en in ’t dorp, de mesthoop, enkele rondlopende kippen en de boer met zijn koeien op weg naar de grote duinpannen van de Zoutepolder.

Te Knokke leidde de familie een teruggetrokken leven, Fritz schilderde en Adrienne speelde cello. Hij had een ruime bibliotheek  die hem boeide. Al wat te maken had met opera wekte zijn interesse. Hij zong Faust en muziekstukken van Carmen, het repertorium van de klassiekers van toen. Hijzelf gaf zijn jonge dochters thuis onderricht. 

Fritz ontplooide zich als verteller van  verhalen van Robinson Crusoé tot Jules Verne en Racine. Voor zijn dochters ontwierp en schilderde hij danskostuums. De traditionele Sinterklaas geschenken liet hij vanop het dak door de brede schoorsteen neerlaten tot in de open haard. Zo toegewijd was hij voor zijn dochters Masi en Anita.

Door zijn persoonlijkheid, cultuur en verbeelding vervulde Fritz wonderwel de oneindige dromen van de kindertijd. Zijn dochters bleven er gans hun leven van doordrongen en behielden van de magische kracht om te ontsnappen aan de alledaagse realiteit.

Adrienne , zeer verfijnde vrouw, liet zich doordrenken van Russische literatuur (Tolstoi & Dostojevski) en  klassieke muziek.

Toen het echtpaar zich in Nederland vestigde, eerst in St. Anna –ter Muiden en daarna in Den Haag kreeg ze de gelegenheid af en toe te spelen in het orkest van Den Haag.

In de loop van 1923 werd Fritz ziek. Hij was genoodzaakt het ‘Bremhuis’ openbaar te verkopen. Het gezin keerde terug naar Brussel. Vanaf dan volgden de kinderen onderwijs aan het instituut  ‘St André’ en ontdekten er de vreugde van vele trouwe vriendschappen van  medeleerlingen. Anita verheugde zich in het comfort van het stadsleven, ver van de petroleumlamp en het vervroren water in de lampetkannen die ze gedurende de wintermaanden moesten meenemen naar hun kamer in het ‘Bremhuis’ .

De gezondheidstoestand  van  Fritz ging geleidelijk aan achteruit en in 1928 overleed hij te Brussel. Hij werd bijgezet in de familiegrafkelder van Bosvoorde bij zijn moeder en gouvernante. Hij was slechts 49 jaar.

Adrienne, Marie-Louise en Anita verzamelden stilaan een cirkel van waardevolle vrienden uit de artistieke wereld om zich heen.

Adrienne overleed in december 1971 en werd bijgezet in het familiegraf.

Fritz de Brouckère mag gerust als één van ‘de artiesten’ van Knokke aanzien worden, want hij heeft er enorm veel en in impressionistische stijl geschilderd.

Foto's

• Het echtpaar Frits De Brouckère-Adrienne De Rycker
• Het Bremhuis
• F.De Brouckère/ Adrienne aan het werk
• F. De Brouckère/ De schommel
• De kinderen Marie-Louise en Anita op het bruggetje
• Familiebeeld bij het Bremhuis
• De familie in een weide te Knokke